İhracatta yeni pazarlara saldırmamız gerekiyor

A.A.

Koç Holding Otomotiv Grubu Başkanı Turgay Durak, “İhracat pazarlarımızı, büyüyen yeni pazarlara göre çeşitlendirmemiz ve oralara saldırmamız gerekiyor” dedi.

Durak, PricewaterhouseCoopers tarafından düzenlenen “Davos'tan İstanbul'a” konulu toplantı kapsamında düzenlenen panelde yaptığı konuşmada, Türkiye'de özellikle otomotivde son 30 yılda her 3 senede bir küçük, orta veya büyük boy ekonomik krizden geçtiklerini söyledi.

Bu nedenle iş modelini dörtte üç ihracat, dörtte bir de yerli piyasaya göre kurabilmek, ihracat bazını stabil ekonomi olan Batı Avrupa olarak seçerken, gelişmekte olan ülkelerin de marjinal artışlarla karlılığı perçinleyecek büyüme alanları olarak alınması durumunda, Türkiye ekonomisinin ortalama gittiği dönemde de iyi bir ekonomik sonucun elde edilebileceği fikrinin geliştiğini belirten Durak, 2001 ve 2002'de otomotivin mevcut ekonomik kriz ortamından çıkmasında, alınan derslerle yapılan model değişikliğinin etkili olduğunu ifade etti.

Otomotivde Batı Avrupa ve AB ülkelerine yapılan ihracata işaret eden Durak, bundan sonra artık buralarda çok fazla büyüme beklenmediğini, dolayısıyla gelişmekte olan ülkelere daha fazla ağırlık verilmesi gerektiğini vurguladı.
Turgay Durak, “İhracat pazarlarımızı, büyüyen yeni pazarlara göre çeşitlendirmemiz ve oralara saldırmamız gerekiyor. Rusya'ya ihracat, Çin'de de imalat ve iç satış için ortaklıklar yapılması gerekmektedir” diye konuştu.

Durak, özellikle Körfez bölgesinde biriken “petro dolarlara” ilişkin bir soru üzerine de, bunun için özellikle enerji, büyük inşaat projeleri, baraj gibi alanlarda işbirliği yapılabileceğini ifade ederek, “Ancak ben geleneksel iş olan otomotivde böyle imkan olduğunu zannetmiyorum. Bir Hintli firmanın bile, otomotivde finansmanı geleneksel olarak Batıdan sağlaması söz konusu” dedi.

“TSUNAMİ GİBİ...”

Borusan Holding Üst Yöneticisi (CEO) Agah Uğur da, şu anda ABD ekonomisinin durumunun Davos toplantılarındaki durumdan daha kötü olduğunu ve ABD ekonomisinin resesyona girdiğini kaydederek, bundan dünyanın etkilenmemesinin söz konusu olmadığını, ancak en fazla ABD ile iş yapanların etkileneceğini söyledi.
Türkiye gibi ekonomisi kırılgan olan ülkelerin de bundan etkilenebileceğine dikkat çeken Uğur, şöyle devam etti:
“Yurt dışından para gelip gelmemesindeki etkenlerden biri parayı Türkiye'ye gönderen karar alıcıların, (paranın üstünde mi oturalım, yoksa sakin bir limanda mı bekleyelim) şeklindeki yaklaşımı olacaktır. Yine de bizim ülke olarak (2001 krizi gibi olmaz) şeklinde düşünmememiz gerekiyor. Bu tsunami gibi... Beşinci basamaktaysanız ölüyorsunuz, sekizinci basamaktaysanız kurtuluyorsunuz. Bizim Türkiye olarak beşinci mi yoksa sekizinci basamakta mı olduğumuz belli değil. Tsunami geldiğinde Türkiye ekonomisi darmadağın olabilir. Ancak biz Türkiye'ye bu dalganın geleceğine inanmıyoruz. Yine de her türlü tedbiri almak gerekir.”

“ETİK KAPİTALİZM...”

Boyner Sanayi A.Ş. İcra Kurulu Başkanı Osman Boyner de, son 15-20 yıldır dünyanın resesyon görmediğini ve bir çok yöneticinin resesyonu bilmemesi nedeniyle nasıl yöneteceklerini de bilmediklerini ifade etti.

Davos'taki “yaratıcı kapitalizm” tartışmalarına ilişkin de Boyner, “Kapitalizm bir zenginlik, para yaratma mekanizması. Ben etik kapitalizm diyorum. Sermayedarınıza, çevreye karşı etik olmak... Kapitalizmde en büyük soru işareti, yaratılan zenginliğin nasıl dağıtılacağı konusunda” şeklinde konuştu.

Yaşar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Feyhan Kalpaklıoğlu da, “Kapitalist dünyada büyümeyi sürdürmek için artık belki bazı noktalarda farklı davranmak gerek. Karını eskisine göre düşürmek... Global dünya ve bütün kazananlar, daha az gelişmiş Afrika gibi yerlere birtakım değerler götürmek zorunda” dedi.

Önümüzdeki yıllarda gıda fiyatları ve buradaki artışın insanlığa olan etkilerinin, konuşulacak en önemli konulardan olacağına dikkat çeken Kalpaklıoğlu, “Bazı alanlarda düzeltmek imkanı olabilir ama gıdada düzeltme imkanı yok. Dünyada nüfus artışı var ve insanlar beslenemezse yaşama şansı yok. Bu nedenle dünyanın çözmesi gereken bir sorun da bu” görüşünü aktardı.



En pahalı hamburgeri biz yiyoruz



The Economist dergisinin yaptığı Big Mac Fiyat Endeksi'ne göre en pahalı hamburgeri Türkler yiyor.


Ekonomistler toplantıyı yorumluyor



Raymond James Başekonomisti Özgür Altuğ, ekonomi bakanlarının toplantının piyasalara herhangi bir etkisinin olmadığını belirtti.

Akşam Gazetesi'nin haberine göre; dünyanın çeşitli ülkelerinde yaşayan insanların satın alma güçlerini gösteren verilerden en önemlisi kişi başına düşen milli gelir rakamlarıdır. Ülkelerin milli hasılalarının nüfusa bölümüyle bulunan kişi başı milli gelir rakamları bazen gerçek alım gücünü yansıtmayabilir. Bu nedenle de zaman zaman değişik enstrümanlar kullanılır. Bunlardan en popüler olanı saygın ekonomi dergisi The Economist’in yıllardır kullandığı Big Mac Fiyat Endeksi. McDonald’s restoran zincirinin en çok satan ürünü Big Mac, ülkeden ülkeye değişen fiyatıyla o ülkenin para birimi ve alım gücü hakkında fikir verir.

DEĞERLİ YTL’NİN SONUCU

Yani bu endeks, döviz kurları arasındaki oranların, kağıt üstündeki gibi olup olmadığını da kontrol etme imkanı verir. Bir örnek verecek olursak. ABD’de Big Mac’in ortalama fiyatı 3.26 dolar. Türkiye’de ise 4.12 dolar. Türkiye’deki hamburger fiyatını ABD’deki fiyata bölersek 1.26 oranı çıkar. Döviz kuru bugün 1.25-1.26 aralığında olduğuna göre, BigMac Endeksi ile “exchange rate” olması gereken düzeydedir. Yani döviz kuru üzerindeki fark uyarlandığında iki malın fiyatı aynı çıkıyor. Buna karşın The Economist’in bu endeksine göre Big Mac’in fiyatı ne kadar yüksekse o ülkenin parası da o kadar değerlidir. Tam da Türkiye’de YTL’nin aşırı değerlendiğinin konuşulduğu bir dönemde Big Mac fiyatlarının Türkiye’deki yüksekliği de bunu doğruluyor.

KİŞİ BAŞI 2 BİN BIG MAC

Ülkelerin Big Mac fiyatları kişi başı milli gelire oranlandığında, Türkiye en pahalı hamburgeri yediği için alım gücünde en geriye düşüyor. Son ayarlama ile Türkiye’nin 2007 yılı kişi başı milli geliri 8.500 dolar civarı. Bir Big Mac’in Türkiye’deki ortalama satış fiyatı 4.12 dolar. Yani bir Türk vatandaşı milli geliriyle 2.063 hamburger yiyebilir. Bu rakam gelişmiş ülkelere göre çok düşük kalıyor. Çünkü YTL’deki değerlenme dolar bazında milli geliri artırdı ama mal ve hizmetlerin fiyatı da dolar karşısında pahalılanmış oldu. Yine örneği ABD’den verelim. ABD’nin kişi başı milli geliri 45 bin dolar düzeyinde. Yani 8.500 dolarlık Türkiye’nin 5.2 katı. Buna karşın milli gelirle hamburger alım oranı 6.2 düzeyinde.

Borsa ve dövizin toplantının başında ve sonunda birbirine çok yakın değerlerde bulunduğunu kaydeden Altuğ, orta vadede ise açıklamaların daha etkili olabileceğini ifade etti.

Altuğ, "Milli gelirdeki revizyonun ardından gözler kredi derecelendirme kuruluşlarına çevrilmişti. Şimdi herkesin görmek istediği, revizyonun, yapısal reformlar ve özelleştirmelerle bir paket haline getirilmesiydi. Hükümet bu anlamda kararlı. Birçok yapısal reformun yapılacağı mesajı var ama tepki vermek için piyasa hamle bekliyor."

Finansbank ekonomisti İnan Demir ise toplantının piyasa beklentilerini 'bir ölçüde' karşıladığını söyledi.

Demir, "son dönemde global piyasalardaki gelişmelere ve tedirginliğe rağmen hükümette genel bir sessizlik vardı ve bunun giderilmesi açısından bu toplantı olumlu. Ama iş dünyasının beklentilerini tatmin eder mi? İşte orası kuşkulu" diye konuştu.

Demir son zamanda aslında bazı adımların atıldığını, sosyal güvenlik, istihdam reformu ve Ar-Ge yasası gibi konuların çözüldüğünü kaydederken, şöyle devam etti:

"Bu toplantı kısmen beklentileri karşılıyor. En azından ekonominin hükümetin gündeminde olduğunu gösteriyor."