Merkez Bankası'nın krebilitesi erozyona uğradı

Merkez Bankası’nın enflasyonu tek haneye indirme çabalarının para politikasında "tahterevalli"ye benzer iniş çıkışlara neden olduğu öne sürüldü.

Financial Times gazetesi, bu iniş çıkışların ekonomistlerin gözünde Merkez Bankası’nın kredibilitesini bir mıktar aşındırdığı yorumunu yaptı. Lehman Brothers da kısa vadeli faizlerin Mayıs’ta 50 baz puanın artırılacağı tahmininde bulundu.

Ekonomi gazetesi Financial Times, Merkez Bankası’nın 2008 enflasyonunun hedefin bir kattan fazla üzerinde gerçekleşeceği açıklamasına dikkat çekerek Merkez Bankası’nın 2006 ve 2007’de de enflasyon hedefini ıskaladığını anımsattı.

Haberde, Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz’ın bir süre önce Financial Times ile yaptığı söyleşide iki yıl art arda enflasyon hedefinin ıskalanmasının “Merkez Bankası için büyük bir kredibilite sorunu”nu oluşturduğunu kabul ettiğine dikkat çekildi.

Durmuş Yılmaz’ın Çarşamba günü düzenlediği basın toplantısındaki açıklamalarını aktaran gazete, şunları yazdı:

“Türkiye’de enflasyon, son altı yılda yüzde 70’ten yüzde 10’un altına indi ancak Merkez Bankası oranı o düzeyin çok altında tutmak için mücadele verdi. Bu çaba, Sayın Yılmaz’ın başkanlığı üstlendiği 2006’dan bu yana para politikasında çıkış inişlere neden oldu. Bu da, ekonomistlerin gözünde bankanın kredibilitesini bir miktar aşındırdı.”

LEHMAN BROTHERS’IN TAHMİNİ

İngiliz gazetesi, Lehman Brothers’in iktisatçısı Tolga Ediz’in değerlendirmelerini de aktardı. Ediz, yatırımcılar için hazırladığı notta Merkez Bankası’nın enflasyonun öngörüldüğünden yüksek olacağı ve faizlerinin yükseltilebileceği açıklamasını, Bankanın kredibilitesinin restore edilmesi açısından olumlu olarak değerlendirdi.

Tolga Ediz, şimdi söz konusu olanın Para Politikası Kurulu’nun para politikasını sıkılaştırarak kredibiliteyi artırma çabasını tamamlayıp tamamlanacağı olduğunu söyledi.

Kurul’un Mayıs ayındaki toplantısında, Mart ve Nisan’da değiştirmediği faizleri 50 baz puanı artıracağı tahmininde bulundu.

Financial Times ise “Bazı ekonomistler, halen yüzde 15.25 olan gecelik borçlanma faizinin önümüzdeki iki ayda 100 baz puana kadar artabileceğini de söyledi” diye yazdı.

Rona Yırcalı’dan ekonomi uyarısı

Türkiye’ye son 2 yılda 20’şerden 40 milyar dolar yabancı sermaye geldiğini belirten Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) İcra Kurulu Başkanı Rona Yırcalı, "2008 yılındaki gelişmelerin eskisi gibi müspet olmadığını maalesef görmekteyiz.

Yabancı sermaye girişi azalacak görünüyor" dedi. Yırcalı, bunu hükümetin ekonomik konularla yeteri kadar ’meşgul’ olmamasına bağladı.

Balıkesir Sanayi Odası’nın düzenlediği "Dünyada ve Türkiye’de Uluslararası Yatırımlar ve İşbirliği İmkanı" konulu toplantıda, aynı zamanda Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) İcra Kurulu ve Dünya Odalar Federasyonu Başkanı olan Balıkesir Sanayi Odası Başkanı Rona Yırcalı, önemli mesajlar verdi. Türkiye’nin son yıllarda yabancı sermaye konusunda son derece başarılı olduğunu belirten Yırcalı, özellikle son 2 yılda, yabancı yatırımlar konusunda diğer ülkelerle boy ölçüşecek konuma gelindiğini aktardı, "Son 2 yılda ülkemize 20’şerden, 40 milyar dolarlık yabancı sermaye girdi" dedi. Yırcalı, yabancı sermayenin Türkiye’ye yönelmesinde ülkedeki siyasi istikrarın, ekonomik gelişmelerin ve hükümetin büyük bir kararlılıkla gerçekleştirdiği özelleştirmelerin ve reformların önemli payı bulunduğunu vurguladı. Ancak 2008 yılındaki gelişmelerin beklenen kadar iyi olmadığını ileri süren Rona Yırcalı, "Ne var ki 2008 yılındaki gelişmelerin eskisi gibi müspet olmadığını maalesef görmekteyiz. Dışişleri Bakanımız Sayın Ali Babacan’ın da söylediği gibi, yabancı sermaye girişi çeşitli nedenlerle geçmiş senelere göre bu yıl azalacak görünüyor. Bu sene ülkemiz için en fazla 17- 18 milyar dolar yabancı sermaye girişi ön görülüyor. Yılın ilk çeyreğinde de 2007’ye göre oldukça geriyiz. Son zamanlardaki siyasi istikrarda zedelenmeler olması, genel ekonomik göstergelerdeki bazı hırpalanmalar ve istediğimiz seviyelerin olmaması, enflasyonun planlanandan yukarıda gerçekleşmesi, büyümenin planlanandan ve istenenden aşağı olması ve bilhassa genel kanaat olarak hükümetin ekonomik konularla yeteri kadar meşgul olmaması, zaman ve enerjisini daha siyasi yöndeki konulara eğilmiş olmasının bunda etkisi olduğunu düşünüyoruz" diye konuştu.
Katar: Yaygara koparmayın 4 milyar dolar daha getirelim

Sabah-atv’ye yüzde 25 ortak olmalarının ardından Türkiye’de büyük bir yaygara koptuğunu söyleyen Katar İşadamları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Omar Hamad Al Mana, "Türkiye ile yaptığımız anlaşma gereği 4 milyar dolarlık yatırıma hazırız. Ancak bu olayla o kadar çok yaygara kopardınız ki, bu yatırım için moraller bozuldu" dedi.

KATAR Yatırım Ajansı’nın şirketi Lusail International’in Sabah-atv için Turkuaz’a yüzde 25 ortak olmasının ardından Türkiye’de büyük bir yaygara koptuğunu söyleyen Katar İşadamları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Omar Hamad Al Mana, bunun morallerini bozduğunu söyledi. "Tükiye ile yaptığımız anlaşma gereği 4 milyar dolarlık yatırıma hazırız. Aslında daha fazlası için de çabalıyoruz" diyen Al Mana, "Ancak bu olayla o kadar çok yaygara kopardınız ki, bu yatırım için biraz moralleri bozdu" diye konuştu.

Kısıtlar da var

Türkiye’de tepkilerin yanı sıra yasalara da kısıtlandıklarına dikkat çeken Mana, şöyle konuştu: "Katarlı bir şirket Türkiye’de bir gayrimenkul yatırımı için geldi. Ancak, kendisine ’Yaptığın yatırım sadece 49 yıllığına senin olur, sonra bize geçer’ dendi. Biz Fransa’ya, İngiltere’ye birçok yatırım yapıyoruz. Ancak Türkiye’de karşılaştığımız tarz sorunlarla karşılaşmıyoruz. Bizim dünyada 5 milyar dolarlık yatırımlarımız da var. Bunlar bizim için büyük konu değil."

Onay olmazsa

Katar’ın önümüzdeki 5 yıl içinde 138 milyar dolar yatırım yapacağını dile getiren Mana, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Türkiye potansiyeli olan bir ülke. Ama sizin şirketleriniz bizim ülkemizde istedikleri gibi çalışabilirken, biz onlara her türlü ortamı sağlarken, siz aynısını yapmıyorsunuz. Eğer Sabah-atv’nin satışı onaylanmazsa bu yatırımları daha da ürkütebilir."

Dış Ekonomi İlişkiler Kurulu’nun (DEİK) Türk Katar İş Konseyi toplantısında konuşan Katar Ankara Büyükelçisi Abdul Razzak Al Abdulghani de, Türk hükümetinin ilişkilerin gelişmesine önem verdiğine dikkat çekerek, şunları söyledi:

Ufak düzeltmeler

"Sorumluluk paylaştırılmalı ve iki ülkede yatırımların gerçekleşmesinin önü açılmalı. Bazı ufak düzeltmelerden sonra yatırım için hiçbir engel kalmayacak. Türk şirketlerinin Katar’da gerçekleştirdiği projeleri geliştirmesi gerekiyor. Kısa süre içinde Katarlı yatırımcıları da Türkiye’de görmeyi umuyoruz."

Doğal gaz zengini Katar’ın dünyada bilinen doğalgaz rezervlerin yüzde 15’ine sahip olduğuna dikkat çeken Katar’ın Türkiye Büyükelçisi Mithat Rende de, "Milli geliri 74 milyar dolar olan Katar’ın hedefi bunu 100 milyar dolara ulaştırmak" diye konuştu.
Dış açıkların artması elimizde mi

Geçenlerde Hazine’den sorumlu Bakan Mehmet Şimşek bu yıl cari işlemler açığının geçen yıla göre artarak 50 milyar dolar olacağını beklediklerini söylemiş. Ekonomik büyümede ise aşağı yönde risklerin arttığını vurgulamış.

Ekonomik büyümenin bu yıl için belirlenen yüzde 5.5’lik hedefin altında kalma riski çok fazla. Hatta, büyümenin geçen yılın altında kalması olasılığı dahi fazla. Tarım kesimi bu yıl yüzde 10’un üzerinde büyürse, geçen yılki büyüme performansının yakalanması belki mümkün olabilir.

Cari işlemler açığının 50 milyar dolar olması ise o denli açık değil.

OLASILIKLAR

Türkiye ekonomisi açısından en büyük bilinmeyen bu yıl 50 milyar dolar cari işlemler açığı verilip verilemeyeceğidir. Maalesef, işin bu yanı bizim elimizde değil. Türkiye ekonomisi yurt dışından 50 milyar dolar kaynak talep edebilir. Ama, yurtdışı piyasaların bu boyuttaki bir kaynağı Türkiye’ye vermek isteyip istemeyeceği yurt dışındaki yatırımcıların bileceği bir iş.

Geçen yıl gelişmekte olan ülkelere akan yabancı kaynaklar net bazda 780 milyar doları bulmuştu. Yılın başında yapılan tahminlerde gelişmekte olan ülkelere akan uluslararası sermaye hacminin 700 milyar doların biraz üzerinde gerçekleşebileceği söyleniyordu. Şimdi, bu rakamın da abartılı olduğu konuşuluyor. Bu şartlarda, Türkiye bu yıl 50-60 milyar dolar dış kaynak çekebilir mi? Zor görünüyor.

Önümüzde iki olasılık var.

Birincisi, azalan dış kaynak girişine paralel olarak cari işlemler açığının talep tarafından düşmesi. Bu takdirde, dış kaynak girişindeki azalmanın ne denli sert olacağına bağlı olarak ekonomik büyüme tahminlerin de ötesinde düşebilecektir.

İkinci olasılık dış kaynak girişi yavaşladığı halde talep açısından 50 milyar dolar civarında cari işlemler açığı vermeye devam etmek istememizdir. Bu takdirde, Merkez Bankası rezervlerinden yememiz söz konusu olacaktır. Yani, döviz kurları arzu edilmeyen düzeylere gelme eğilimine girecektir. Ekonomik büyüme tepe taklak düştüğü gibi enflasyonu da düşük yüzde 10’lar civarında tutabilmek başarı olacaktır.

Bu yıl doğrudan yabancı sermaye girişlerinin geçmiş son iki yıldaki kadar olmayacağı açıktır. Portföy yatırımları yoluyla gelen dış kaynak zaten azalmaktaydı. Bu yıl bu kalemden de fazla bir giriş beklemek çok gerçekçi görünmüyor. Dış açık finansmanının çok önemli bir bölümü, bir başka yazıda vurguladığım gibi, doğrudan borçlanmalara dayanmak zorunda. Bu kalemde de risklerin giderek artmakta olduğu gerçeği kurumsal yabancı yatırımcıların gözünden kaçmıyor.

RİSKLİ PARA

Geçen yılın ikinci yarısında artan riskler karşısında Romanya "devalüasyon olacak ülke" ilan edilmişti. Kısa bir dönemde Romanya parası ihmal edilemeyecek boyutlarda değer yitirdi. Şimdi, Türk Lirası’nın benzer bir konuma geldiği iddia ediliyor. Paramız, en riskli paralar arasında sayılıyor.

Böyle bir ortamda, Türkiye ekonomisi açısından kötülerin arasındaki en iyi seçenek ekonomik büyümeden fedakarlık edip talep açısından cari işlemler açığını kendi ekonomi politikası girişimlerimizle düşürmeye çalışmak gibi görünüyor. Aksi taktirde, talep ettiği dış kaynağı bulamayabilecek bir Türkiye ekonomisi hızla yükselen döviz kurlarıyla beraber zaten ekonomik büyümeden feragat etmek zorunda kalabilecektir.